📅 Felaketin Kapsamı
9-13 Nisan 2025 tarihleri arasında Türkiye’nin birçok bölgesinde etkili olan ani sıcaklık düşüşü ve don olayları, başta Ege, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgeleri olmak üzere tarımsal üretime büyük darbe vurdu. Özellikle Malatya, Manisa, Ordu, Amasya, Giresun, Isparta ve Niğde gibi illerde meyve ağaçları ve bağlarda büyük zarar meydana geldi.
Zarar gören başlıca ürünler:
-
Malatya – Kayısı: İlk çiçek döneminde don vurdu. %70’e varan rekolte kaybı bildiriliyor.
-
Manisa – Üzüm bağları: Bağlar kısmi yanıklarla hasar gördü, zararın %30-40 seviyelerinde olduğu tahmin ediliyor.
-
Karadeniz – Fındık: Ordu, Giresun ve Trabzon’da fındık bahçelerinde önemli hasar var.
-
Amasya & Niğde – Elma & Şeftali: Soğuk hava nedeniyle tomurcuklar yandı.
🏛️ TBMM’de Komisyon Kuruldu
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), yaşanan felaketin ardından 22 üyeden oluşan bir Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasına karar verdi. Komisyonda tüm partilerden temsilciler yer alacak.
Komisyonun görevleri:
-
Hasarın bölgesel bazda tespiti
-
Alınan ve alınması gereken önlemlerin incelenmesi
-
Tarım sigorta sisteminin etkinliğinin değerlendirilmesi
-
Uzun vadeli çözüm önerilerinin hazırlanması
Komisyonun ilk toplantısının 24 Nisan’da yapılması bekleniyor.
🏢 Bakanlık Açıklaması: “Üreticimizi Yalnız Bırakmayacağız”
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yaptığı açıklamada, “Zirai don olayının ardından 60’tan fazla il ve ilçede ekiplerimiz sahada zarar tespit çalışmalarını yürütüyor. Gıda arzı açısından ciddi bir tehdit yok ancak lokal bazda üretim kayıplarını telafi edeceğiz.” dedi.
Bakanlık ayrıca, zarar tespit çalışmaları tamamlandıkça afet kapsamına alınan yerleşim birimleri ilan edilecek ve gerekli destek mekanizmaları devreye sokulacak.
💸 TARSİM Sigortası ve Ödemeler
TARSİM (Tarım Sigortaları Havuzu) yetkilileri, don olaylarından etkilenen üreticilerden 11.800’ün üzerinde hasar ihbarı alındığını açıkladı. Bu ihbarların büyük kısmı kayısı, elma, üzüm ve fındık üreticilerinden geldi.
TARSİM verilerine göre:
-
Zirai don teminatı kapsamındaki üreticilere önümüzdeki 45 gün içinde tazminat ödemeleri yapılacak.
-
Bazı bölgelerde poliçe oranı hâlâ %40’ın altında. Bu durum devlet destekli tarım sigortasının yaygınlaştırılmasının önemini yeniden gündeme getirdi.
-
Sigorta yaptırmamış üreticiler için alternatif destek mekanizmaları gündemde.
🤝 Çiftçilere Yönelik Destekler
Tarım ve Orman Bakanlığı, AFAD ve Ziraat Bankası koordinasyonunda alınan kararlar doğrultusunda:
-
TARSİM dışı üreticilere yönelik nakdi yardım yapılması planlanıyor.
-
Etkilenen bölgelerdeki çiftçilere borç ertelemesi ve düşük faizli kredi paketleri sağlanacak.
-
Zarar gören tarım arazileri, mazot-gübre desteği ve yeniden ekim hibeleri ile desteklenecek.
-
Bazı illerde acil afet desteği kapsamında ödemeler başladı (örneğin Elazığ ve Isparta’da il bazlı açıklamalar yapıldı).
💹 Gıda Fiyatlarına Etki ve Uzman Görüşleri
Ziraat Mühendisleri Odası ve bazı tarım ekonomistleri, özellikle meyve-sebze üretimindeki kayıpların yaz aylarında fiyat artışlarını tetikleyebileceği uyarısında bulunuyor. Özellikle kayısı, şeftali, üzüm ve fındık gibi ihraç edilen ürünlerde:
-
İhracat kotasında düşüş yaşanabilir.
-
İç piyasada arz azaldığı için raf fiyatları yükselebilir.
-
Spekülatif fiyat artışlarının önlenmesi için kamunun piyasa denetimini artırması bekleniyor.
📌 Sonuç
Zirai don felaketi, tarım sigortalarının yaygınlaştırılması, iklim riskine karşı adaptasyon politikalarının geliştirilmesi ve kriz anlarında çiftçiye hızlı destek mekanizmalarının önemi konusunda önemli dersler sundu.
TBMM’nin kurduğu komisyon, üretici örgütleri, ziraat odaları ve çiftçi temsilcilerinden de bilgi alarak kısa sürede kapsamlı bir rapor hazırlayacak. Çiftçiler ise bu süreçte hızlı ve doğrudan destek bekliyor.
